
نئجه مملکندی یاخشی ایداره ائتمک اولار؟
دوکتورجئری
شیخ آغا مملکندین دؤرد بوجاغیندان گلن مسئوللاری باشینا ییغیب دانلاییردی:
ـ قارداشلاریم! بئله ده مملکند ایداره ائتمک اولار؟! هامی ناراضی دیر؛ اؤزوزه گلین؛ بو گئدیشله بو گون صاباح خالق کوچهلره تؤکولوشوب ددهزی یاندیراجاقدیر!
مسئوللار اوتانجاقدان یئکهباشلارینی آشاغی سالدیلار. باش باخان آلتدان باخا-باخا فیسیلدادی:
- آغا! قوربانین اولوم، بویورا بیلرسینیز مملکندی نئجه یاخشی ایداره ائده بیلهریک؟
شیخ آغا یئرینده دیکلندی:
- آفرین! چوخ یاخشی سوال سوروشدوز. مملکندی یاخشی ایداره ائتمک اوچون گرهک "دوز تصمیملر" توتاسیز.
باشباخان یئنه سوروشدو:
- "دوز تصمیملری" نئجه توتا بیلریک؟
شیخ آغا گور سس ایله یانیت وئردی:
- "تجروبه" ایله!
باش باخان جوشقولاندی:
- " تجروبه"نی نئجه قازانا بیلهریک؟
شیخ آغا ایکی کلمهده آچیقلادی:
- "یانلیش تصمیملر"له!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر

دوکتور جئری
گئچمیش یازیلاریمیزین بیرینده یازمیشدیق اوستاد دفتری عمهسیندن یئتیشن یوز میلیون تومنلیک ایرثی بورسا یاتیراراق باتیرمیشدی. بو ایفلاسین آردیندان حالی پوزولوب ائودن ائشیگه چیخمیردی.
دونن آخشام ائوه قاییداندا، کوچه ده اونونلا قارشیلاشدیم. اؤنجه گؤزلریمه اینانا بیلمهدیم. اوستاد دفتری اوخویا-اوخویا گلیردی، هله اوستهلیک چیلتیک ده چالیردی. اؤز-اؤزمه دئدیم، یقین کیشینین باشینا هاوا گلیب!
گولومسوندوم:
- خوش گؤردوک اوستاد!.. همیشه بو داماغدا! نه خبرلر؟!
خورونا خستهلیگینی اونوتموشدو سانکی، الیمی برک-برک سیخیب دئدی:
- خوش خبرلر!! بورسدا باتیردیغیم پوللاری نه تکجه دیریتمیشم بلکه بیر قدر ده کارلی چیخمیشام!
شاشقین-شاشقین سورشدوم:
- آخی نئجه اولا بیلر؟ ائشیتدیگیمه گؤره بورس هله ده برباد وضعیتدهدیر!
گوله- گوله آچیقلادی:
- دوز دئییرسن بورس برباد وضعیتدهدیر.. آنجاق آللاه طرفیندن من نئچه آی بوندان قاباق بورسا گیرنده اوجوزلو بیر شیرکتدن چوخلوجا سهم آلمیشدیم. آللاه تورکیه جومهور باشقانینین ددهسینه غنی-غنی رحمت ائلهسین باکیدا، "آرازی آییردیلار- میل ایله دویوردولار- من سیزدن آیریلمازدیم- زور ایله آییردیلار" بایاتیسینی اوخویاندان آلدیغیم شیرکتین سهملرینین دگری گونو-گوندن آرتماقدادیر..
اوستاد درین بیر سولوق آلدیقدان سونرا آرتیردی:
- گؤروسن دوکتور! بیزیم جومهور باشقانی هر شعر-غزل اوخویاندا بورس خارها خار ایله چؤکولوشوب یئره باتیر، خالقین جومهور باشقانی دا بیرجه بایاتی اوخویاندا بورس عرشه قالخیر!
ماراقلا سوروشدو:
- دوغوشدان دئمهدین هانسی شیرکتین سهملرینی آلمیشدین؟
بیر گؤزونو قیرپاراق دئدی:
- یانیق ملهمی (پومادی) شیرکتی!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر

گئنه فاطییا تومان اولمادی!
دوکتور جئری
نئچه گون ایدی خوُیلو خانیم، "فاطینین
تومانی یوخدور!"دئیه قلئیچی مورتوضون بئینینه قوْورا چکیردی. خورونا سالقینی باشلایاندان،
زیبیل قابیلاری آختاراراق عایلهسینی گئچیندیرن قلئیچی مورتوض نه قدر،" آی
آرواد! زیبیل آختارانلاری سایی گونو گوندن چوخالماقدا، من چتینلیکله قارنیمیزی دویوماغا پول
چیخاردیرام هارادان گتیریم فاطییا تومان آلیم؟" دئسه ده خوُیلو خانیمین
کلّهسینه باتمیردی کی باتمیردی.
دونن هارادانسا قلئیچی مورتوض ائشیتدی، ددهلیگی
شیخ آغا ایللیک بودجهنی پایلاماقدادیر. تو دابانا اؤزونو ددهلیگینین دؤولت سراسینا
چاتدیردی. تام واختیندا یئتیشمیشدی. شیخ آغا بودجه صاندیغینی قاباغینا قویوب اهل-عیالی
دینلهیهرک بودجه آییریردی. اؤنجه حاجیه خانیم دیله گلدی:
- شیخ آغا!.. ایجازهزله بایرامدا ایستهییرم
زیارتی بیر سفر اوچون کانادایا گئدم.
شیخ آغا گولومسهیهرک ال آتیب بودجهدن اون-اونبئش
بئلی باغلی گؤی اسکناس گؤرتورب حاجیه خانیما اوزاتدی. حاجیه خانیم تشکور ائدهرک
پوللاری آلیب اوتاقدان چیخدی.
- آغا!.. ماشینیمین اوستونه قوش زیللهییب
ایستهییرم اونو دَییشم اولسا بو ایشه
بیرآز بودجه آییراسیز-دئیه شیخ آغانین بؤیوک اوغلو یئریندن قالخدی.
- آلا..بو دا سنین! – دئیه شیخ آغا یئددی-سککیز
بئلی باغلی اسکناس اونا اوزاتدی.
شیخ آغانین بؤیوک قیزی اوتاغین بوجاغیندان دئدی:
- آغاجان!.. من ده صدا و سیمامی بیرآز مرمت
ائلهمک ایستهییرم.
- بو قدر گؤرر؟- دئیه شیخ آغا بئش-آلتی بئلی
باغلی دا اونا وئردی.
بونا شیخ آغانین کیچیک قیزی دایانا بیلمهدی:
- آغا! من ده ایستهییرم بورونومو عمل ائلهیم!
شیخ آغا اؤفکهلندی:
- مگر بیلدیر عمل ائلهمهدین؟
- نییه عمل ائلهدیم آنجاق بو ایل اوجو بیرآز
سول طرفه اَییلیب ایستهییرم اونو دوزلدم!
شیخ آغا حیرصله اوچ-دؤرد بئلی باغلی اسکناس
اوستونه آتدی.
سیرا شیخ اورتانجی اوغلونا چاتدی سایغی ایله الینی
باغیرینا باسدی:
- آغا! خالقیمیزین آغیر دورومدا یاشادیغینی
نظرده آلاراق من ایستهییرم بیر موسیسه آچام..
شیخ آغا آلقیشلاییجی باخیشلارلا اونو سوزهرک
سؤزونو کسدی:
- آفرین..آفرین اوغلوم! بو موسیسهده نه ایش گؤرهجکسن؟!
- آغزی دوعالی خادیملریمیزی بو موسیسهیه
توپلاییب اونلاردان ایستهیهجگم خالقیمیزین دورومون یاخشیلاشماغی اوچون
گئجه-گوندوز دوعا ائلهسینلر!
یاش شیخ آغانین گؤزلرینده حالقالاندی. ال آتیب
صاندیقدان سککیز-دوققوز بئلی باغلی اسکناس گؤتوروب اوغلونون قاباغینا قویدو.
اوشاقلار بیربیر بودجهلرینی آلیب اوتاقدان
ائشیگه چیخدیلار. آرتیق اوتاقدا قلئیچی مورتوض ایله شیخ آغادان باشقا کیمسه
قالمامیشدی. شیخ آغا اَیری-اَیری قلئیچی مورتوضا باخدی:
- هه.. سن نه دئییرسن؟!
- قوربانین اولوم دده! فاطینین تومانی یوخدور
مومکونسه بودجهدن بیرآزجیق وئرهسیز فاطییا بیر تومان آلیم.
شیخ آغا قاش-قاباغینی تورشاتدی:
- بودجه قورتولدو.. اینشاالله سنینکی قالسین
گلن ایله!
قلئیچی مورتوض قاش-گؤز ایله صاندیغی گؤستردی:
- دده! آخی صاندیقدا هله نئچه بئلی باغلی گؤی
اسکناس وار!
شیخ آغا بیج-بیج گولدو:
- او پوللار اؤزومه لازیمدیر.. ایستهییرم
اؤزومه بیر مصنوعی دستگاه آلام..
قلئیچی مورتوض برک اینجیدی:
- دده! اولماز ولخرجلیق ائلهمهیهسیز! مگر
بیلدیر بیر چینی مصنوعی دستگاه آلمامیشدیز؟!
شیخ آغا گولومسهدی:
اوغول سن بیلمزسن، دئییرلر بازارا تزه بیر
مصنوعی دستگاه گلیب طبیعیسی ایله قیل وورمور. ایستهییرم اؤزومه اونلاردان بیرینی
آلام...
قلئیچی مورتوض آیاغا قالخیب ساغوللاشمادان
اوتاقدان چیخماق ایستهینده شیخ آغا آرخادان سسلندی:
- بیر دایان!
قلئیچی مورتوض گئری دؤندو. شیخ آغانین الینده
قارا بیر موشامبا وار ایدی.
- گل آپار بونو سات! اینشاالله پولو ایله
عملینی آشیرارسان؟
قلئیچی مورتوضون گؤزلری پاریلدادی:
- قوربان اولوم دده بو نمنه دیر؟
شیخ آغا فیسیلدادی:
ـ بیلدیرکی مصنوعی دستگاهیمدیر...
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر

گؤر نه گونه قالمیشیق
دوکتور جئری
جومعه آخشامی شیخ آغانین خیدمتلرینه چاتدیق. اوتاغ
آغزینا قدر اؤرت باسدیر ماحالینین باشبیلنلری ایله دولو ایدی. شیخ آغا هر
زامانکی کیمی سؤزلرینی زیرپی دوشمن-
آمریکانین آغزینا یوموروق وورماقلا باشلادی آنجاق سؤزون اصلینه گئچمهدن
بیردن اوتاقدان ائشیگه چیخیب بیر ایکی دقیقه سونرا گئری دؤندو. تزه شرعیاتدان،
شکیاتدان دانیشماغا باشلامیشدی گئنه اوتاقدان ائشیگه چیخدی. قاییتدیقدا سؤزو
آذربایجان- ائرمنیستان ساوشینا چکیب ایکی طرفی دانیشیق ماساسیین باشینا قاییتماغا
چاغیراراق کفکیری قروپلاری بؤلگهیه گتیرینلری، بارماغی ایله هدهلهیه-هدهلهیه
بیرداها اوتاقدان ائشیگه چیخدی. شیخ آغا یاریم ساعاتلیق دانیشیغیندا آلتی-یئددی کره
اوتاقدان ائشیگه چیخدی. بو آرادا بیر شئی منیم دیقتیمدن یایینمادی. شیخ آغا هر
اوتاغا گلدیگینده صوفتی بیر رنگه چالیردی. بیرکز قیزاریردی، بیر کز بوزاریردی،
بیر کز ساراریردی، بیر کز گؤیریردی...
دیرسگیم ایله یانینمدا اوتوران قلئیچی مورتوضون بؤیرونه
ووروب سوروشدوم:
- آللاه ائلهمهمیش شیخ آغا ایسهالا دوشوب؟
چوخ ائشیگه چیخیر! ائشیدیگیمه گؤره خرونا خستهلیگی بو گونلر قارین آغریلاری ایله
تظاهور ائلهییر، اولمایا شیخ آغا خرونا
توتوب؟
قلئیچی مورتوض آجی-آجی گولدو:
- یوخ بابا!.. ددهلیگیمه بیر شئی اولماییب. ددهلیگیم
دقیقه به دقیقه گئدیر او بیری اوتاقداکی
تلویزیوندان آمریکا سئچکیلرینین نتیجهلرینه باخیر.
سول یانیمدا اوتوران اوستاد دفترییه چؤندوم:
- اوستاد! ائشیدیرسن قلئیچی نه دئییر؟
اوستاد دفتری اوزونتو ایله باشینی توولادی:
- گؤر نه گونه قالمیشیق!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر

شولوق قاضی
دوکتور جئری
قاضی اوزونو اوغورویا توتدو:
- دئ گؤروم مرکزی بانکین قاساسینی نئجه آچدین؟!
اوغرو بیج-بیج گولدو:
- آی شولوق.. نئیلهییرسن؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر

شیخ آغانین الی دالیدیر
دوکتور جئری
دونن کوچهده قلئیچی مورتوض قاباغیمی کسدی:
- قره خالیغی سن باشیما گؤندرمیشدین؟
"هه" دئیهرک گولدوم:
- نئجه مگر؟!
دریندن بیر سولوق آلیب آچیقلادی:
- اوچ-دؤرد گون بوندان قاباق قره خالیق یانیما
گلیب دئدی: شیخ آغایلا گؤروشمک ایستهییرم. دئدیم: ددهلیگم ایله نه ایشین وار؟ دئ،
من بیلهسینه دئیهرم. دئدی: یوخ! من گرهک اؤزو ایله گؤروشم. دئدیم: اشی! ددهلیگم!
قارداش ائرمنیستانین باشی درده دوشدوگوندن سیخینتی گئچیریر، کیمسه ایله گؤرشمک
ایستهمیر، نه سؤزون وار منه دئ. قره خالیق علاجسیز قالینجا دئدی: یاشیم اللیدن
گئچیب داها ایشلهیه بیلنمیرم. بیر سینیق موتوروم وار. اونونلا، کوچهلری گزیب
زیبیل قابیلاریندان پیر- پلاستیک ییغاراق عاییلهمی گئچیدیریرم. ایندی بئش-آلتی
گوندور موتوروم خاراب اولوب ایشه گئده بیلنمیرم،مومکونسه شیخ آغایا دئیهسیز منه
بیر کؤمکلیک ائلهیه، موتورومو دوزلدیم. دئدیم: نه یاخشی دوست-تانیشدان یاردیم ایستهمهییبسن؟ باشینی توولاییب دئدی: واللاه اونلارین وضعیتی
مندن ده خارابدیر.
دوزو اورهگیم بیلهسینه یاندی. تلفون ایله بانک
کارتینین نؤمرهسینی آلیب بیلهسینه دئدیم: اولسون! شیخ آغایا دئیهرم.
ماراقدان قلئیچی مورتوضون سؤزونو کسدیم:
- سونرا نه اولدو؟ شیخ آغایا دئدین؟!
- یوخ! دئدیم کی ددهلیگیم حالی خوش دئییل. بو
اوزدن بیرآز اؤزوم، بیرآزدان دا اویان-بویاندان پول ییغیب حسابینا یاتیردیب بیلهسینه مساژ
گؤندردیم: شیخ آغا حسابینا پول تؤکدو، گئت آل!
الیمی قلئیچی مورتوضون چیگنیه قویوب آلقیشلایدیم:
- چوخ یاخشی ایش گؤروبسن مورتوض بگ! آتان
رحمتده...
قلئیچی مورتوض بلیرسیزجه باشینی توولادی:
- بایاق قره خالیق منه زنگ ووردو. ددهلیگیمین
بانک کارتینین نؤمرهسینی ایستهییردی.
چاشیردیم:
-ندن؟
- سببینی سورشدوم، دئدی: ائله بیل شیخ آغانین
مندن بتر کؤمکلیگه احتیاجی وار، ایستهییرم بیرآز بیلهسینه کؤمکلیک ائلهیم!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر

ائرمنیستانین هئچ گوناهی یوخدور
دوکتور جئری
دونن آخشام، اؤرت باسدیر ماحالینین شیخ آغاسی
بیزی حوضورلارینا چاغیرمیشدی. یولدا اوستاد دفترییه دئدیم:
- یقین شیخ آغا آذربایجان- ائرمنیستان ساواشینین
یئنیدن باشلاماسینی ائشدیب جهاد حؤکومو وئرمک ایستهییر!
اوستاد دفتری "بیلمیرم" دئیه باشینی
بیلیرسیزجه ترپتدی.
جوشقو ایچینده شیخ آغانین محضرینه چاتدیق. آغا بیر-ایکی صحیفه قرآن-ی کریمدن اوخویوب بیزی دوز
یولا چاغیراندان سونرا باشدا آمریکا و اسرائیل اولماقلا، باشلادی عربستان، امارت، بحرین
کیمی اؤلکهلرین آغزینا یومروق وورماغا.
شیخ آغا ائندیریدیگی یومروقلارین آراسیندا سو
ایچیب بوغازینی یوموشاتماق ایستهینده، اوستاد دفتری فورصتی الدن وئرمهدی:
- آغا! موسلمان آذربایجان دؤولتی ایله ایشغالچی
ارمنستان دؤولتی آراسیندا ساواش باشلاییب بو قونودا فیکیرلرینیزی
بیلدیره بیلرسینیز؟
شیخ آغا قاشلارینی چاتدی:
- آذربایجان تئز ساواشدان ال چکیب دانیشیقلار ماساسینا قایتمالیدیر.
- آغا! آذربایجان عکس هوجوما گئچیب، ساواشی
باشلایان ایلک اؤنجه ائرمنیستان اولوب!
- اینانمیرام، بو تورکیهنین یایدیغی یالان
اولمالیدیر.
ـ آمما آغا! ائرمنیستانین آتدیغی توپلار نتیجهسینده
آذربایجانین نئچه مولکی اهالیسی شهید اولوب.
- بئله ایسه نییه توپ مرمیلرینی گؤیده
وورماییبلار؟
- آغا! بو سالدیری غفیلدن اولوب.
- نییه سنگر دوزلتمهییبلر؟
-آغا! ائرمنیلرین سالدیراجاغینا
اینانمیردیلار!
- نییه گئدیب اوزاقدا ائو تیکمهییب مرمی
اورایا یئتیشمهسین؟
- آغا! اونلار یوز ایللردیر اورادا یاشاییرلار؟
- نییه ائولرینین دامینی مؤحکم تیکمهییبلر؟
- ...
بو سوال-جاوابلار اوزانینجا، قارشی طرفده
اوتورموش موللا نصرالدین یئرینده دیکلنیب دانیشیغی کسدی:
- آغا!.. یعنی سیز دئییرسیز، ائرمنیستانین هئچ
گوناهی یوخدور؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر

دوزونو دئ!
دوکتور جئری
نئچه آیدیر باهالیق باش آلیب گئتمکدهدیر. دونن شیخ آغا مملکندین باشبیلنلرینی چاغیریب بو سوْرونا چؤزوم یولو تاپماق ایستهدی. قوناقلار چایلارینی ایچدیکده، شیخ آغا سؤزه باشلاییب دورومون آغیر اولدوغونو وورغولایاراق دئدی:
- ایقتیصادی وضعیت چوخ قولایدیر؛ سیزجه بو گئدیشله باهالیغین قاباغینی نئجه آلا بیلریک؟!
قوچو نیظام کیمسهیه ماجال وئرمهدن اورتایا آتیلدی:
- آغا قوربانین اولوم! دئییرسیز، بئش-اون نفر باها ساتانلاردان توتوب بوینونو ووراق. اوندا هر شئی اوزوجوزلهشر...
شیخ آغا اوز-گؤزونو تورشاتدی:
- اولماز! باها ساتانلاری بیر چوخو قور-قوهوملارداندیر.
قوچو نیظام تئز قونومونو دگیشدی:
- بئله ایسه بئش-اون نفر باها آلانلاردان توتوب بوینونو ووراق، خالق قورخوب باها آلماسینلار.
قوچو نیظامین بو اؤنریلرینه شیخ آغا آغیز أیینجه، قلئیچی مورتوض اؤزونو ساخلایا بیلمهدی:
- آی دده! سیزین توربانیزدا نه بوللو یالان وار. تزه بیر یالان دئیین، خالق سسینی کسسین دا!
شیخ آغا دوشونجهلی- دوشونجهلی فیسیلدادی:
- دوز دئییرسن اوغلوم! آنجاق بو نئچه واختدا من بوتون یالانلاری ایشلهتمیشم تزه بیر یالان تاپانمیرام...
اوتاغین بوجاغیندا اوتورموش اوستاد دفتری بیردن یئرینده دیکلندی:
- آغا! یالان تاپانمیرسیز دوزونو دئیین!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر

باهالیغی کیم سالیب؟
دوکتور جئری
ترسآوادا چؤرک باهالاشیب خالق چتینلیگه دوشموشدو. یاواش-یاواش چؤرکچیخانالاردان الی بوش قاییدان یوخسوللارین آیاغی قبیریستانلیغا آچیلماغا باشلامیشدی.
خبر اؤرت باسدیر ماحالینین باشچیسی شیخ آغایا چاتینجا، تاخیل تاجیرلرینی یانینا چاغیریب بو ایشین سببنی سوروشدو. تاجیرلر بوینو بوکوک-بوینو بوکوک دئدیلر:
- شیخ آغا! بیزیم تقصیریمیز یوخدور! بیز یئترینجه بوغدانی اوجوز قیمتله بازارا تؤکوروک آنجاق سامانین باهالاشدیغیندان کندین چاروادارلاری سامان یئرینه ائششکلرینه بوغدا وئریرلر.
بو یانیتدان شیخ آغا کوف دئییب گؤیه چیخدی. بویروق وئردی تئز چاروادارلاری توتوب حوضورونا گتیرسینلر.چوخ چکمهدی بازاردا پوزغونلوق چیخاردان اوچ چارواداری گتیردیلر. شیخ آغا غضبله بیرینجی چارواداردان سوروشدو:
- أشی دئ گؤروم، سن ائششکلرینه نه وئریرسن؟
چاروادار اودقوناراق: - بوغدا وئریرم آغا! -دئدی.
شیخ آغا: - ائششک کیشی! خالق چؤرک تاپا بیلمیر یئسین، اوندا سن ائششکلرینه بوغدا وئریرسن؟! دئیه قیشقیراراق مأمورلارین بیرینه سسلندی:
- بو ملعونون گؤتونه یوز ضربه شاللاق ووروب سالین دونقوزلوغا!
سونرا اوزونو ایکینجی چاروادار توتدو:
- سن ائششکلرینه نه وئریسن؟
چاروادار تیترهیه-تیترهیه فیسیلدادی:
- آغا! من بوغدا وئرمیرم، آرپا وئریرم.
شیخ آغا گئنه قیشقیری:
- ائششک کیشی! خالق آرپا چؤرهگینه حسرت قالیب اوندا سن ائششکلرینه آرپا تؤکورسن؟!
سونرا مأمورا ایشاره ائلهدی:
- بو آلچاغین دا گؤتونه یوز ضربه شاللاق ووروب دونقوزلوغا باسین.
سیرا اوچونجو چاروادار، موللا نصرالدینه چاتمیشدی. شیخ آغا دیل-دوداغینی گمیره-گمیره سوروشدو:
- موللا! دئ گؤروم سن ائششگینه نه وئریرسن ؟
موللا نصرالدین سویوققانلیلیقلا دئدی:
ـ آغا! من ائششگیمه یارانه کارتینی وئرمیشم.. بیلمیرم نه آلیب-یئیر. ایستهسهنیز اؤزوندن سوروشون، قاپی آغزیندادیر.
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر

گولدورن ، آغلادان آدام
دوکتور جئری
قاباقجالاری اوستاد دفتری یانیمیزا گلنده،
سیاسی، ایجتیماعی، ادبی مؤوضولاردان دانیشاراق بیزی فیضیاب ائلهیردی آنجاق رحمتلیک
عمهسیندن بیلهسینه یوز میلیون تومن ایرث یئتیشندن هر نهیی بوشلاییب ایقتیصادیاتدان یاپیشمیشدی. بیرگون گوله-گوله گلیب دئییردی؛ بیلیرسیز
یولداشلار! آدامین گرهک ایقتیصادی بئینی اولا. عمهمیم پوللارینی بورسا
یاتیرمیشام، ایکی-اوچ گونون ایچینده اولوب یوز ییرمی بئش میلیون تومن! بیرآیری
گون گلیب گئنه گوله-گوله دئییردی؛ ساغلام ایقتیصادیات یعنی بو! یعنی پولونو سیکهیه-
دولارا، مولکه وئرمک یئرینه بورسا قویوب اؤلکهنین چارخینی ایشلهدهسیز! بوگون
بورس بئش ووردو، ایندی سرمایهام اولوب یوز یئتمیش بئش میلیون!
اوستاد دفتری سون یانیمیزا گلیشینده گوله-گوله
سرمایهسینین دؤرد یوز اوتوز میلیونا یئتیشمهسینی سؤیلهمیشدی. دوزونو ایستهسهنیز،
یاواش-یاوش اوستاد دفترینی قیسقانماغا باشلامیشدیق. بیزیم جیبلریمیزده بیت-بیره
اوچ آشیق اوینایارکن او نئچه یوز میلیون تومندن دانیشیردی...
ایکی هفته اولاردی اوستاد دفترینی گؤرمهمیشدیک.
یولداشلار دئییردیلر، بو گئدیشله او ایندی میلیادر اولوب، بیزی ده اونودوب!.. بو
سؤز- صوحبتلرده ایدیک بیردن گؤردوک اوستاد دفتری ساللانا-ساللانا گلیر. رنگی
پؤرتموشدو. نیگران اولدوق. کئف- احوالدان سونرا سوزالدیغینین سببنی سوروشدوق. آغلاماغا
باشلادی:
- مگر خبریز یوخدور؟ بورس تؤکولوب! آز قالیر عمهمیم
ایرثی الیمدن گئده!
گولومسهیهرک دئدیم:
- بیر ایشده کی قلئیچی مورتوضون بارماغی اولا،
ائله بئله اولار؛ اوّل گولدورر، سونرا آغلادار!!
هامی شاشیردی؛ بیر آغیزدان:
- نئجه یعنی؟! قلئیچی مورتوضون بورسدا الی وار
مگر؟!!- دئیه سوروشدولار.
باشیملا، "هه" دئدیم:
- مگر سیز بیلمیردیز، قلئیچی موتوض شیخ آغانین
بورسداکی نومایندهسیدیر؟!
- یوووخخ..
باشیمی توولادیم:
- سیز هئچ بیلیرسیز قلئیچی مورتوض هاچاندان شیخ
آغانین قوللوغوندا چالیشماغا باشلاییب؟
یولداشلارین هوروت- هوروت اوزومه باخدیغینی
گؤرونجه آچیقلادیم:
- اسکیلرده شیخ آغانین چوخ سئودیگی بیر آتی
وار ایمیش. بو آتلا اؤرت باسدیر ماحالینی دولانیب خالقین فیطره –ذکاتینی ییغارمیش.
گونلرین بیر گونو شیخ آغا گؤرور، آتین قاش-قاباغی ساللانیب نه دینیر نه دانیشیر نه
گولور. نیگران اولوب ترس آوادا جار چکدیریر؛ کمیسه آتی گولدورسه بیلهسینه یوز
آلتین وئرهجک عکس تقدیرده یوموشاق یئرینه یوز چوبوق ووردوراجاقدیر. چوخلاری شانسلاینی
یوخلاماق ایستهسهلرده باشاریلی اولماییب چوبوغو یئمیشلر. بیرگون هارادانسا قلئیچی
مورتوض آدلی بیریسی تاپیلیب آتی گولدوروجگینی سؤیلهمیش. شیخ آغا سئونیب تئز اونو
آتین تؤولهسینه گؤندرمیش. قلئیچی مورتوض تؤولهیه گئچر-گئچمزایچریدن آتین گولمه
سسی یوکسلمیش. شیخ آغا تؤولهنین پنجرهسیندن ایچرییه بویلانمیش. نه گؤرسه یاخشیدیر:
آت یئره اوزانیب گولمکدن گئچینمکدهدیر. شیخ آغا سئوینیب قورشاغیندان بیر کیسه
آلتین چیخاردیب قئلیچی مورتوضا وئرمیشدیر.
بو اولایدان بیر آی گئچمیشدی آنجاق آت هله
گولمکدن ال چکمهمیشدی. قاققاناق چکیب گولنده ایسه بئلینه چاتیلمیش یوکلری یئره
تؤکورموش. بونون اوزهرینه شیخ آغا تکرار قلئیچی مورتوضو چاغیریب بونون چارهسینه
باخماسینی ایستهمیش. قلئیچی مورتوض تؤولهیه گیریب ایکی دقیقه سونرا ائشیگه
چیخاندا ایچریدن آتین هونکور-هونکور آغلاما سسی ائشیدیلمیش. شیخ آغا چاش-باش
قلئیچی مورتوض یانینا چاغیریب اووجونا داها بیر آلتین کیسهسی باساراق سوروشموش:
- اوغلوم! سنه آتا نه ائتدین اؤنجه گولدو،
ایندی ایسه آغلاییر؟
- آغام! قولاغینا بیر شئیلر پیچیلدادیم.
شیخ آغا ماراقلانمیش:
- یاخشی ایلک کز قولاغینا نه پیچیلدادین آز
قالیردی گولمکدن اؤلسون؟
قلئیچی مورتوض باشینی آشاغی سالدی:
- هئچ، سادهجه منیمکی سنینکیندن یئکهدیر
دئدیم.
شیخ آغا لاپ شاشیرمیش:
- یاخشی ایکنجی کز نه دئدین هؤنکور-هؤنکور
آغلاماغا باشلادی؟!
- بو سفر بیر شئی دئمهدیم، چیخاردیب گؤرستدیم
آغا!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر

قورخورام
دوکتور جئری
دونن کوچهده اوستاد دفترییه توش گلدیم. چوخ پریشان گؤرونوردو. قولوندان پاپیشیب بیر قیراغا چکدیم:
- اوستاد! نییه به بئله پوزغون؟!
برکدن آلنینا بیر شیلله ووردو:
- اوغلوما چوخ نیگرانام..
سؤزونو کسدیم:
- نولوب آللاه ائلهمیش بیلهسینی ایشدن بوراخیبلار؟!
اوستاد دفترینین اوغلو بیر ایله یاخیندیر دؤولت قوللوغوندا چالیشیر.
یوخ دئیه باشینی توولادی:
- اوغلوم اوچ-دؤرد آیدیر. یاخاسینی بوغازیندا ائله دویمهلهییر آز قالیر گؤزلری چاناغیندان پیرتلایا ائشیگه!
گولدوم:
- بابا بونون کی نیگرانلیق یئری یوخدور، بوتون دؤولت ایشچیلری بئله گئینیرلر دا!
اوستاد باشینی توولادی:
- آخی تکجه بو دئییل. هامی بیر قاریش ساققال قویاندا، بو ساققالینی گؤبگینهجن اوزادیب. الینده بیر متر اوزونلوغوندا تسبئح گزدیریر. آللاه،پئیغمبر،ایمام آدلاری آغزیندان دوشمور. یئری اولوب شیخ آغانین مینبرینین دیبی. ناماز قیلماقدان آلنی پینه باغلاماقدادیر. ایماملارا آغلاماقدان آز قالیر گؤزلرینه آغ گلسین. ائو- اوشاغینین بوشلاییب، قالیب یئتیم اوشاقلارین، یوخسول عایلهلرین فیکرینده؛ بو خیریهدن چیخیب اوبیری خیریهیه قاچیر. گئجهلری چیخیر دامدا آذان وئریر. کمیل، توسل، ندبه، معراج کیمی دوعالارین سسی ائویندن کسیلمیر. قرآن سیراسی قویور. ائوه هیئت گتیریر...
سؤزلرینی کسمهسهایدیم، قاش قارالاندادک سایاجاقدی.
- نییه راحاتسیز اولورسان اوستاد؟ دیندار اولماق پیس بیر شئی دئییل کی؟!!
گؤزلری دولدو:
- قورخورام دوکتور... قورخورام آلتمیش ایللیک آبیر-حیثیتم الدن گئده...
لاپ چاش-باش اولموشدوم:
- آخی قوخولاجاق نه وار کی؟!
باشینی آشاغی سالدی:
- بو نیشانهلرله، قورخورام اوغلوم ایدارهده ایختیلاس ائلهیه.
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر

دؤولت میلّتین فیکرینده دیر
دوکتور جئری
دؤولتخانیمین اوغلو قلئیچی مورتوض سککیز ایله یاخیندیر ترسآوا کندینین موعلّیمی اوستاد دفترییه بورجلودور. بوگون صاباح ائلهییب وئرمیر. دونن اوستاد دفتری ترسآوایا گلنده یولاقدا قلئیچی مورتوضلا اوز-اوزه گلدی. آرتیق بوروق وئرمگه یول یوخ ایدی. اوستاد دفتری قیزغین-قیزغین قلئیچی مورتوضون یاخاسیندان یاپیشیب سیلکهیهرک قیشقیردی:
- اشی منیم بورجومو هاچان وئرهجکسن؟!.. احتیاجیم وار ..آنلاییرسان؟!
قلئیچی مورتوض تیترهیه-تیترهیه الیندهکی توربانی اوستاد دفترییه گؤستردی:
- باخ! ددهلیگیمین ساققالی حاقّی ، ائله بو گون سنین بورجونو وئرمگه فیکیرلهشیردیم.
اوستاد دفترینین گؤزلری ایشیقلاندی، یاخاسینی بوراخیب یوموشاقجا سوروشدو:
- توربادا نه وار؟ پولدور؟..
دوزلو بیر گولوش قلئیچی مورتوضون دوداغینا یاخیلدی:
- یوووخ پول دئییل.. پیتراق توخومودور.
اوستاد دفتری چاشیردی:
- پیتراق توخومو؟!
قلئیچی مورتوض باشی ایله اونایلایارق آچیقلادی:
- من ایندی بو توخوملارینی ناخیر یولونون قیراغینا سپهجگم. سپدیکدن سونرا یاغیش یاغیب توخوملار گؤیرهجک؛ گؤیهرندن سونرا خالقین قویون سوروسو بورادان گئچنده یونلری پیتراقلارا ایلیشهجک؛ ایلیشدیکدن سونرا من گلیب یونلری ییغاجاغام؛ ییغدیقدان سونرا یویاجاغام؛ یودوقدان سونرا قوروداجاغام. قوروتدوقدان سونرا چیرپیب دیدهجگم؛ دیتدیکدن سونرا اگیرهجگم؛ اگیردیکدن سونرا بویاتدیراجاغام. بویاتدیردیقدان سونرا گؤزل بیر خالچا توخویاجاغام. توخودوقدان سونرا خالچانی اوروپا اؤلکهلرینین بیرینه صادیر ائلهیهجگم. صادیر ائلهدیکدن سونرا یاخشی بیر پول الیمه گلهجک. پول الیمه گلدیکدن سونرا سنین بورجونو وئرهجگم.
اوستاد دفتری بو سؤزلری ائشیتدیکده اؤفکهدن قاققاناق چکیب گولدو. بو گولوشدن قلئیچی مورتوضون دا دوداغی قاچدی:
- اوستاد!.. گول.. گول.. ایندیکی بورجون دورولدو نییه گولمورسن؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر

جهنمین سولطانی
دوکتور جئری
قیامت گونو ایدی. اسرافیل دودوگونو سولوق آلمادان چالیردی. قبیرلردن قالخان اینسانلار چاش-باش اویان-بویانا قاچیردیلار. توز-دومان گؤیه قالخمیشدی. جبرائیل ایله مکائیل دگنکلرینی گؤیده فیرلاداراق خالقی قویون سوروسو کیمی سورغو ملگینین داخماسینین قاباغینا توپلاماغا چالیشردیلار. کئفلی ایسکندر برک-برک قولومدان یاپیشمیشدی. جاماعاتین دالغاسی بیزی بیر چؤپ کیمی سورغو ملگینین داخماسینین قاپیسینا آپاردی. داخمادان هئیوره بیر یاراتیق چیخیب انسهمیزدن یاپیشاراق بیزی ایچرییه تولازلادی. گؤزلریمیز قارانلیغا اؤیرهنینجه اؤزوموزو سورغو ملگینین قارشیسیندا گؤردوک. اوزون ساققالی بیر کیشی ایدی. قالین بیر دفتری قاباغینا قویوب واراقلاییردی. تاواندان یئکه بیر تزهزی آسلانمیشدی. ملک گؤزومه تانیش کیمی گلدی. یاخشی دوشوندوکده اورگیم آچلیدی. دیرسگیمله کئفلی ایسکندرین بؤیروندن ووراراق پیچیلدادیم:
- بو کی بیزیم قلئیچی مورتوضدور!
کئفلی ایسکندر جیبیندن گؤزلوگونو چیخاردیب گؤزلرینه تاخاراق:
- اوغول قلئیچی مورتوض سنسن؟.. خالان سالام یئتیریردی..-دئدی.
سورغو ملگی باشینی دفتردن قووزاییب قیزغین-قیزغین بیزه باخدی:
- قلئیچی مورتوض داها کیمدیر؟ منیم آدیم غیظعلی ملک دیر.. بونلارا باخ ..یئتیشمهمیش پارتبازلیق فیکریندهدیرلر!..
کئفلی ایسکندر باشینی آشاغی سالدی. تیر-تیر تیترهییردی. سورغو ملگی اؤفکه ایله مؤحکم دفتری بوکدو. توز گؤیه قالخدی:
- ایکیزده جهنملیکسیز!!
ال-آیاغا دوشدوم:
- غیظعلی آغا سنی بالالارین جانی.. او دفتره یاخشی باخ.. واللاه.. بیلاه بیز گوناه ائلهمهمیشیک!
قیشقیردی:
- نئجه یعنی گوناه ائلهمهمیسیز.. ددهلیگیمه ... چاشدیم.. شیخ آغایا قارا یاخانلار ائله بیل سیز دئییلدیز؟!
سوچوموزو آنلایینجا چارهسیزلیکدن غیظعلینین آیاقلارینا دوشوب یالوار-یاخارماغا باشلادیق. هاندان-گئجدن غیظعلی یوموشانان کیمی اولدو:
- آیاغا قالخین..
آیاغ قالخیب الیمیزین ترسی ایله گؤز یاشلاریمیزی سیلدیک.
- گؤرونور ائلهدیگیز گوناهلاردان پئشمان اولموسوز.. بونا گؤره سیزه بیر درجه تخیف وئریرم. جهنمیزی اؤزوز سئچین...
بیزیم ایکی جوره جهنممیمیز وار: ایرانی جهنم، خاریجی جهنم. هانسینا ایستهسز گئده بیلرسیز.
کئفلی ایسکندر دیلی توتار-توماز سوروشدو:
- بونلارین فرقی ندیر؟
گولدو:
- ایرانی جهنمده گونده-گونده بوغازیزا قیر تؤکهجکلر آنجاق خاریجی جهنمده هفتهده بیر گون !
من تئز اورتایا آتلاندیم:
- من..من.. خاریجی جهنمه گئدیرم!
کئفلی ایسکندر بیرآز دوشونجه دالدیقدان سونرا دئدی:
- یوووخ.. منیم میلی عیرقیم وار..من ایرانی جهنمی ترجیح ائدیرم...
***
آلتی آی ایدی خاریجی جهنمده ایدیم. بو سورهده، آخسامادان هر هفتهباشی جهنّمین مأمورلاری گلیب قاپی آغزیندا قیر سهمیهمی دؤولتی قیمتله بوغازیما تؤکوردولر.
گونلرین بیر گونو بئینیمه ووردو، گئدیم کئفلی ایسکندری گؤروم. یاریم ساعاتا ایداری ایشلریم یئربه یئر اولدو دا من ایرانی جهنمه یوللاندیم. چوخلو آختاریشدان سونرا ائوینی تاپدیم. زنگی چالدیقدا قولو آچیق کؤینکله گلیب قاپینی اوزومه آچدی. اؤنجه بیلهسینی تانیمادیم. قیافهسی بوسبوتون دگیشمیشدی؛ جانینا آغ ات گلیب، یاناقلاری قیزیل آلما کیمی یانیردی!
اؤپوشوب-گؤروشوب ایچرییه گئچدیکده شوخلوقجا دئدیم:
- ایسکندر بگ ائله بیل بورادا بیلهنه چوخ دا پیس گئچمیر ها؟!
گولومسوندو:
- دوزونو ایستهسن هه!.. بورادا ائویم وار، ایشیم وار، بیمهم وار...
سؤزونو کسدیم:
- جزا نه جوردور؟.. گونده-گونده بوغازینا قیر تؤکورلر؟
یوخ دئیه باشینی ترپهدهرک آرتیردی :
- من ایرانی جهنمه گلمهمیشدن ایکی گون قاباق، دئییرلر؛ قیر سولطانی آدلی بیر حاج آغانی بورایا گتیرمیشلر. آنلادیغیما گؤره او گلندن بورادا قیر تاپیلمیر!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر

ایقتیصادیاتیمیزین دورومو یاخشی دیر
دوکتور جئری
قلئیچی مورتوضون باشلیجا وظیفهلریندن بیری،
هرگون سحرچاغی، قزئتلرین باشلیقلارینی شیخ آغایا اوخوماقدیر. بو گون قزئتلرین
بیرینده چوخ ماراقلی بیر خبر یاییلمیشدی:
- دونیا اؤلکهلرینین یوزده یئتمیشینین
ایقتیصادیاتینی خورونا خستهلیگی اوزوندن چؤکمکده دیر.
شیخ آغا ایکی الینی گؤیه قوزاییب دئدی:
- چوخ شوکور.. بیز یوزده قیرخین ایچیندهییک!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر

هر ایش بیلن شیخ آغا (ایکینجی بؤلوم)
دوکتور جئری
مطبه گئدرکن قلئیچی مورتوضا توشا گلمیشدیم. او ائوینین برباد حالدا اولدوغوندان دانیشیب صنعتچی آختاردیغینی سؤیلهمیشدی. من ده دئمیشدیم: نییه اوزاق یئره گئدیرسن! صنعتچی گؤز قاباغیندادیر: ددهلیگین شیخ آغا!
اونون باجارمادیغی ایش یوخدور. او مملکنددیمیزدن باشقا، بوتون دونیا و سایر کهکشانلارین مسئلهلرینی ده حل ائتمکدهدیر...
ایندی ماجرانین قالانی:
دونن ایشدن قاییدارکن کوچهده قلئیچی مورتوضو گؤردوم. دوغروسو گؤزلریمه اینانا بیلمهدیم . سانکی اون ایل جاوانلاشمیشدی! قیرمیزی بیر پئنجک گئیمیشدی. کئف – احوالدان سونرا سوروشدوم:
-ائوی نئیلهدین تعمیرات ائلهیه بیلدین.
گؤزلرینین ایچی گولدو:
- دوکتور! آللاه سنین ددهنی رحمت ائلهسین.. او گون سنی گؤرمهسیدیم بتر بورجا -خرجه باتاجاق ایدیم. هه.. ددهلیگیم گلدی بوتون موشکولاتی اورتادان قالدیردی!
الیمی چینینه قویوب گولوسهیهرک دئدیم:
- آی شولوق!..حتماً ددهلیگین ال آلتداکیلارینا امر ائلهدی؛ گلیب ائوینی سهمانا سالدیلار هننننن؟!
چوخ جیددی دئدی:
- یوووخ.. ددهلیگم ایکی کلمه ایله بیزیم بوتون موشکولاتیمیزی حل ائلهدی!
چاش-باش قالدیم:
- نئجه.. نئجه؟ ایکی کلمه ایله..
باشی ایله سؤزلریمی دوغرولادی:
- هه! ایکی کلمه ایله. او گون سنین سؤزلرین عاغلیما باتدی. گئدیب ددهلیگیمی گؤردوم. بوتون اولوب- بیتنلری بیلهسینه دانیشدیم. آللاه ددهلیگیمی منه چوخ گؤرمهسین. تئز آیاغا قالخیب دئدی دوش قاباغا. ائوه چاتینجا خوُیلو خانیم منی بیر قیراغا چکیب دئدی: من دئییرم گئت صنعتچی گتیر ائوی تعمیر ائله، سن گئدیرسن ددهلیگین قوناق گتیریرسن؟ دئدیم: ائله ددهلیگیم گلیب موشکولاتیمیزی حل ائلهیه. بو واخت ددهلیگیم آروادیمی اوتاغا چاغیردی. ایچرییه گیردیکده ددهلیگیم منه دئدی ائشیگه گئت قاپینی دا دالینجا اؤرت. ائشیگه چیخیب قاپینی باغلادیم. آنجاق ماراقدان قولاغیمی قاپییا دایادیم. ائشیتدیم ددهلیگیم خویلو خانیما دئییر: باخ قیزیم منیم الیمده ایکی کلمهدیر ها! دئمه دئمهدیم.. بیرده ائشیتسم قلئیچییه دئیهسن اورانی دوزلت، بورانی دوزلت. گلیب طلاق صیغهنی اوخویاجاغام ها! دئمه دئمهدیم. اوندا هئچ زات سنه یئتیشمز ها!.. دئمه دئمهدیم.. اوندا قالاجاقسان کوچهلرین قیراغیندا ها!.. دئمه دئمهدیم!..
او گوندن خویلو خانیم بوس-بوتون دگیشیب. من ائو گلنده قولونو سالیب بوینوما او اوزومو اؤپور، بو اوزومو اؤپور..
دئییرم دوکتور! کئشکه ائویمیز چوخ..چوخ قاباقلار خاراب اولایدی اوندا بیز دونیانین ان بختور عایلهسی اولاردیق...
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر